کاظم بن محمد ازری بغدادیشیخ کاظم بن محمد بن مراد ازری بغدادی از شاعران بزرگ شیعه در سده دوازدهم هجری، می‌باشد. از قصاید مهم و مشهور وی قصیده هائیه است که بیش از هزار بیت در مناقب اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) سروده است. شیخ کاظم، در مقبره خانوادگی خاندان ازری، در کاظمین، در سردابی مقابل قبر سیدمرتضی، به خاک سپرده شده است. ۱ - معرفی اجمالیکاظم بن محمد بن مراد ازری بغدادی، از شاعران بزرگ شیعه در سده دوازدهم هجری، است. خانه پدری وی، در محله «راس القریه» در بغداد قرار داشت. او تا هفت سالگی، زمینگیر بود و پس از آن، راه رفتن را آموخت. در آغاز به فراگرفتن علوم عربی و فقه و اصول، نزد بزرگان زمان خود اهتمام ورزید، اما علاقه‌اش به شعر و ادب باعث شد که دروس دیگر را ادامه ندهد و در کمتر از بیست سالگی، سرودن شعر را آغاز کرد. سیدحسن صدر او را با این الفاظ ستوده است: «کان فاضلًا متکلماً حکیماً ادیباً شاعراً مفلقاً لا یُباری ولا یُجاری» به گفته وی، ازری بسیار حاضرجواب، باهوش و مسلط به حدیث و تاریخ بود و به کلام، تفسیر و دانش عقاید و فرق و تراجم نیز توجه داشت. او قامتی کوتاه و فربه داشت و همواره با خود، سلاح به همراه داشت. او از فضلای زمان خود و مورد احترام علما و بزرگان بود، تا جایی‌که سیدمهدی بحرالعلوم، وقتی وارد مجلسی می‌شد، او را بر دیگر علما، مقدم می‌شمرد. می‌توان شیخ کاظم ازری را از شاعران بزرگ شیعه عرب در زمان خود، به شمار آورد، به گفته سید حسن صدر، او بر همه شاعران زمان خود در همه مشرق زمین، پیشی گرفت. ۲ - تاریخ ولادتشیخ کاظم ماه جمادی‌الاولی سال ۱۱۴۳ ه. ق، در بغداد به دنیا آمد. ۳ - قصیده هائیه ازریقصیده هائیه، از قصاید مهم و مشهور وی است که در اصل، آن را در بیش از هزار بیت، سروده بود، اما متاسفانه بخشی از نسخه خطی آن، به علت نگهداری در مکان نامناسبی، از بین رفت. سیدصدرالدین صدر بخش باقی‌مانده آن را استخراج کرد، بعدها شیخ جابر کاظمی، شاعر مشهور عراقی نیز آن را تخمیس کرد. عنوان اصلی قصیده هائیه، «قران الشعر الاکبر وفرقان الفصل الازهر» می‌باشد و آنچه امروزه از آن باقی‌مانده، نزدیک به ششصد بیت است. موضوع قصیده، مناقب اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) است که از قصیده‌های مهم شاعران شیعه در این موضوع، به شمار می‌آید. مطلع قصیده، بیت زیر است: لمن الشمس فی قباب قباها •••• شفّ جسم الدجی بروح ضیاها قصیده هائیه در سال ۱۳۰۰ ه. ق، در بمبئی و همراه با تخمیس آن در سال ۱۳۱۸ ه. ق، در همان‌جا منتشر شده است. دیوان شیخ کاظم ازری نیز که فاقد برخی از اشعار وی (از جمله قصیده هائیه) است، در سال ۱۳۲۰ ه. ق، در بمبئی چاپ شده است. ۴ - برادرانسیدکاظم ازری، دو برادر به نام‌های شیخ محمدرضا و شیخ محمدیوسف، داشته است که اولی ادیب و دومی شاعر بوده است. ۵ - تاریخ وفات و مدفنخاندان ازری، مقبره‌ای خانوادگی در کاظمین داشته‌اند که در سردابی مقابل قبر سیدمرتضی، واقع بوده است. شیخ کاظم ازری پس از وفات، کنار قبور پدران و برادران خود در همین مقبره خانوادگی به خاک سپرده شد. سیدحسن صدر، تاریخ وفات وی را سال ۱۲۱۲ ه. ق، ذکر کرده است. اما به نوشته سیدمحسن امین، تاریخی که بر سنگ قبر وی در این سرداب ثبت شده، سال ۱۲۰۱ ه. ق، است. صاحب مراقد المعارف، اشاره کرده است که در سال ۱۳۲۵ ه. ق، وارد مقبره سیدمرتضی شده است، اما هیچ نشانی از قبر شیخ کاظم ازری، در زیرزمین مقبره نیافته است، بنابراین نتیجه گرفته است که نشان قبر وی، از بین رفته است. [۱۰]
حرزالدین، محمد، مراقد المعارف، ج۱، صص۱۳۸ - ۱۳۹.
۶ - پانویس۷ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «قبر شیخ کاظم ازری»، ج۱، ص۳۲۵. رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 1201 (قمری) | درگذشتگان سال ۱۲۱۲ (قمری) | شاعران اهل بیت | شاعران سده دوازدهم (قمری) | مدفونان در کاظمین
|